10 yılı aşkın saha ve özellikle teknik ofis deneyimi ile Kamu ve Özel sektörde yer aldığım görev ve sorumluluklar neticesinde hakediş konusunda özet bir yazı kaleme almak istedim.
Zaman zaman hakediş konusu bazı firmalarda basite indirgendiğine şahit olmaktayım. Hakediş ciddiyete, teknik bilgiye ve özellikle de imalat kalemlerine göre 3 boyutlu düşünebilme yetisine sahip olmayı gerektirir. İmalatın doğru, zamanında ve teknik şartnamede belirtilen kalitede yapılması çok önemlidir. Ancak bu imalatlara karşılık alınacak ödeme doğru ve zamanında gerçekleşmediği sürece, yukarıda yazılan değerlerin bir karşılığı olamayacaktır.
Hakediş konusu uzmanlık ve dikkat gerektiren bir konudur. Burada yazacağım yazılar genel olarak hakedişi özetler niteliktedir. Hakediş mühendisi olabilmek adına sektör tecrübesi ve eğitim gereklidir.
Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre Hakediş; “Bir üretim veya yapım sırasında hak edilmiş durum, para, istihkak” olarak tanımlanmaktadır.
İnşaat işlerinde ise, İşveren ve Taşeron ya da Alt-Yüklenici arasında imzalanan sözleşme çerçevesinde yapılan işlere ait alacağı paraya hakediş denir.
İmzalanan Taşeron Sözleşmesi kapsamında yapılan işlere karşılık olarak alınacak olan ödemenin hesaplanabilmesi için İşveren veya Taşeron tarafından oluşturulan, sözleşmede aksi belirtilmediği sürece ayda bir kez düzenlenen, içerisinde detaylı metraj tabloları, yeşil defter, icmal, hakediş sayfası, hakediş kapağı, varsa ataşman ve çeşitli belgelerin bulunduğu raporlara Hakediş Raporu denir.
Özellikle inşaat projeleri ve imalat sözleşmeleri uzun sürelerde tamamlanmaktadır. Taşeron tarafından bakıldığında, ödemeler için yapılan tüm işin tamamlanmasını beklenmesi durumunda, ilave finansal yükler ve riskler oluşabilecektir. Diğer taraftan İşveren tarafından bakıldığında ise, tamamlanmayan işler için yapılabilecek ödemeler büyük zaman kaybı ve finansal riskleri barındıracaktır. Taşeron imalatlarının, kendinden sonraki imalatlara etkisi göz önüne alındığında, İşveren’in riski Taşeron riskinden daha yüksektir. Bu sebeple hakedişin zamanında ve doğru olarak hesaplanması, Taşeron ve İşveren tarafından onaylarak fatura kesilmesi süreçlerinin tamamlanması iki taraf için de önem arz etmektedir.
Ayrıca hakediş raporları sözleşme çerçevesinde hesaplandığında adaletli ve sürdürülebilir bir İşveren-Taşeron oluşturabilmek adına dikkate alınması gerekmektedir.
İş: Sözleşme konusunda belirtilen ve genel olarak tanımlanan hizmetlerdir.
Poz: Sözleşme eki keşif özeti, birim fiyat tarifleri ve teknik şartnamede tanımlanan, ölçü şekli, hesap birimi ve birim fiyatı belirtilen iş kalemleridir.
Birim Fiyat: Poz ile tariflenen İş için yapılan birim hizmete ödenecek olan tutardır.
Rayiç: Malzeme, işçililk, makine, ekipman fiyatları ve ilgili katsayıları barındıran temel fiyatlardır.
Birim Fiyat Analizi: Birim fiyat içerisinde yer alan Rayiç miktarları ve bedelleri ile alt analizleri içeren, içerisinde tüm malzeme, işçilik, genel gider ve Taşeron karını da barındıran fiyat tablosudur.
Sözleşme Bedeli: Sözleşme eki olan 1.keşif özetinde yer alan birim fiyatlar ve metrajların çarpılarak toplanması sonucunda hesaplanan tutardır.
Yeşil Defter: Hakediş raporu içerisinde yer alan her bir birim fiyat için oluşturulan metraj cetvelindeki toplam imalat miktarlarını özet olarak gösteren tablodur. İçerisinde kümülatif iş miktarları, bir önceki hakedişteki imalat miktarları ve ilgili hakediş imalat miktarları mevcuttur. İçerisinde herhangi bir ödeme tutarı barındırmaz.
Hakediş Özeti: İşin başlangıcı ile hakediş tarihi arasında yapılan tüm işlere ve pozlara ait toplam metrajlar ile tutarları gösteren tablodur.
Hakediş Raporu – Kapak: Hakedişin ilk sayfasıdır. Bu sayfada kümülatif hakediş tutarı, bir önceki hakediş tutarı, ilgili hakediş tutarı, resmi vergiler, kesintiler ve ödenecek tutarları gösteren, hakediş faturasına esas kapaktır.
Ara Hakediş: Sözleşme konusu işin devamı esnasında oluşturulan, mevcut ve İşveren tarafından teslim alınan imalat kalemlerini içerir hakedişlerdir.
Kesin Hakediş: Sözleşme konusu işin tamamlanmasının ve geçici kabule hazır hale getirilmesinin ardından oluşturulan hakediş türüdür. Bu hakedişin kabulünden sonra iş kapsamında ilave bir ödeme yapılmaz.
İnşaat mühendisliği terimi aslında kelime olarak hayatımıza gireli çok da uzun bir süre olduğu söylenemez.İlk kez 'civil engineering' olarak 18.yy'da kullanılmaya başlanılmıştır.İnşaat mühendiliği t... devamı için tıklayınız.
Seo, Arama Motoru Optimizasyonu anlamına gelen "Search Engine Optimization" kelimelerinin kısaltmasıdır. Bu uygulama, başla Google olmak üzere arama motorlarının sizleri hızlı bir şekilde indekslemesi... devamı için tıklayınız.